Balance act tussen oud en nieuw
Presikhaaf is een naoorlogse wijk in Arnhem met een uniek karakter en betrokken bewoners. In de loop van 10 jaar ontwierpen wij voor woningcorporatie Vivare stedenbouwkundige plannen voor meerdere woonbuurten. Voor het zuidelijke deel van buurt 'Presikhaaf 2' hebben wij binnen een jaar een compleet stedenbouwkundig plan gemaakt en door de instanties geloodst. Vervolgens werkten wij mee aan de aanbestedingsdocumenten waarmee Vivare een marktpartij zocht voor een DB (Design Build) contract. In de daarop volgende dialoog-gerichte aanbesteding maakten wij mede de keuze voor de architect en de landschapsarchitect.
Ons ideaal was vanaf het eerste moment het ontwikkelen van een nieuwe woonomgeving met respect voor de situatie. Dat betekende hier: respect voor de mensen die er wonen en respect voor de naoorlogse opzet van het stadsdeel. De naoorlogse idealen van licht, lucht en ruimte zijn op ruimtelijk vlak gekoppeld aan de hedendaagse wensen: beheerbaarheid, veiligheid en gelaagdheid.
De Nieuwe Vaart hebben wij samen met een projectgroep van Vivare opgezet. De uitgangspunten waren eenduidig: de verouderde galerijflats moesten worden gesloopt, bestaande laagbouwwoningen opgeknapt en nieuwe laagbouwwoningen worden toegevoegd. Een grote uitdaging vormde de verkaveling waarin flats en de laagbouwwoningen deels door elkaar heen stonden en nauwelijks ruimte bleek te zijn voor een nieuwe opzet. Verder moest het openbare stratenpatroon worden gehandhaaft en een intelligente fasering mogelijk worden gemaakt.
Spil van het woongebied is de collectieve groene ruimte. Zowel achter de nieuwe bebouwing langs de Laan van Presikhaaf als ook achter de bebouwing aan de Spoorsingel ligt een groenstrook die zich telkens vertakt in een reeks pocket-parks. De ruimten kenmerken zich door de talloze, in de nieuwe omgeving ingepaste bomen en vormen voor de bewoners een prettige leefwereld weg van de straatruimten. Hier is ruimte voor speel en toevallige ontmoetingen. Daarnaast wordt al het regenwater uit de omgeving in wadis verzameld en het te veel aan water zichbaar afgevoerd. De parkeerplekken hebben wij zoveel mogelijk geclusterd en in het groen ingeapst.
De bebouwing bestaat volledig uit woningen in de sociale huursector. Op de hoek van de Laan van Presikhaaf en Volkerakstraat staat het enige appartementengebouw van buurt; het markeert de entree van De Nieuwe Vaart. De nieuwe rijwoningen varieëren in beukbreedtes om aan de uitgekiende maatsystematiek van de uitgifteblokken te kunnen voldoen. Want de herstructurering bouwt voort op de naoorlogse buurt met haar kenmerkende ritmiek van bebouwing, tuinen en collectieve gebieden. Wij hebben dan ook veel tijd besteed aan een nieuwe beeld waarin landschap en architectuur nauw op elkaar afgestemd zijn.
